ΣΥΖΗΤΗΣΗ, ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ, ΤΗΣ ΑΠΌ 19-1-2012 ΕΠΙΚΑΙΡΗΣ ΕΡΩΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΥΣΕΛΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΛΙΓΝΙΤΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΥΛΙΑ ΤΟΥ Ν. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Ευχαριστώ κυρία Πρόεδρε.

Κύριε Υπουργέ, ευχαριστώ και εσάς για την παρουσία σας.

Με την από 19-1-2012 Ερώτηση, που κατέθεσα από κοινού με τον συνάδελφό  μου Βουλευτή κ. Γιάννη Λαμπρόπουλο, ζητούσαμε να αποτραπεί η επιδιωκόμενη λειτουργία δύο ανοιχτών ορυχείων εξόρυξης λιγνίτη στην Ανατολική Πυλία.

Όπως και παρόμοιες απόπειρες που απορρίφθηκαν στο παρελθόν, η επένδυση αυτή συναντά την καθολική αντίδραση τόσο των κατοίκων όσο και των φορέων της περιοχής, όσο και συνολικότερα  των πολιτών της Μεσσηνίας.

Αυτό κύριε Υπουργέ, δεν είναι τυχαίο και δεν αποτελεί, ασφαλώς, προϊόν κάποιας προκατάληψης ή αντιαναπτυξιακής «αγκύλωσης» των φορέων και των συμπολιτών μου.

Πρόκειται για μία επένδυση, η οποία αν ευδοκιμήσει, θα  έχει σοβαρές βλαπτικές συνέπειες τόσο για το περιβάλλον, όσο και για τη στρατηγική ανάπτυξης της συγκεκριμένης περιοχής.

Ήδη η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας από το 2005 με την απόφασή της ΡΑ02850  Ο-11561, γνωμοδότησε αρνητικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και για άδεια εξόρυξης λιγνίτη στην ίδια ακριβώς περιοχή όταν τότε είχε κατατεθεί αίτηση από την εταιρεία «Ηλεκτρική Ενέργεια Ηρακλής» του Ομίλου Παρασκευαϊδη.  Το 2007 απερρίφθη η αίτηση της εταιρείας ΤΕΜΦΛΟΡ για εκμετάλλευση των αντίστοιχων κοιτασμάτων λιγνίτη στην περιοχή Φαλάνθης και Χωματερού. Οι ενστάσεις αυτές έχουν πολύ συγκεκριμένη βάση και θέλω σήμερα να σας καταθέσω στα Πρακτικά το αναλυτικό υπόμνημα του Δημάρχου Πύλου-Νέστορος, αλλά και την ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου σχετικά με το ζήτημα αυτό.

Λέω ότι αυτή η επένδυση θα έχει αρνητικές συνέπειες, γιατί, κύριε Υπουργέ, είναι μια επένδυση η οποία αντιστρατεύεται κατάφωρα τη στρατηγική ανάπτυξη αυτής της περιοχής.  Μια ανάπτυξη η οποία είναι βασισμένη σε δύο τομείς, στον πρωτογενή τομέα, δηλαδή στον αγροτικό τομέα και στον τουρισμό, στον ποιοτικό τουρισμό.

Ήδη η περιοχή αυτή γειτνιάζει με την περιοχή όπου έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί με πολύ μεγάλη επιτυχία η ΠΟΤΑ -η Περιοχή Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης- και είναι περιοχή NATURA 2000. Εάν ευδοκιμήσει αυτή η επένδυση, κινδυνεύουν με οικολογική καταστροφή δύο ολόκληρα χωριά. Επιβαρύνεται το ήδη βεβαρυμμένο οδικό δίκτυο της Μεσσηνίας, καθώς θα πρέπει να περνούν φορτηγά με 250.000 τόνους λιγνίτη προς τη Μεγαλόπολη. Τέλος, καταστρέφεται ένας από τους πιο περίφημους ελαιώνες με την κορωνέικη ποικιλία, γιατί αυτά τα λιγνιτικά εργοστάσια θα γίνουν ακριβώς σε αυτήν την περιοχή.

Το ερώτημα, κύριε Υπουργέ, είναι το εξής: Είναι στην πολιτική του Υπουργείου σας να δίνετε πράσινο φως σε επενδύσεις για τις οποίες έχει επανειλημμένα κριθεί ότι υποβαθμίζουν το περιβάλλον και την τύχη μιας ολόκληρης περιοχής που έχει –προσέξτε- ήδη χωροθετημένο  παραγωγικό και τουριστικό προσανατολισμό;

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ (Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Θέλω να ευχαριστήσω τους συναδέλφους για την ερώτηση που κατέθεσαν. Στην πρωτολογία μου θα σας απαντήσω με βάση τα έγγραφα των υπηρεσιών και στη δευτερολογία μου θα σας καταθέσω την πολιτική θέση του Υπουργείου σε σχέση με το συγκεκριμένο θέμα.

Πρώτον, Όπως γνωρίζετε, κύριε συνάδελφε, αρμόδια για να αδειοδοτήσει περιβαλλοντικά τη συγκεκριμένη επενδυτική δράση είναι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων και Δυτικής Ελλάδος.

Δεύτερον, γνωρίζετε πολύ καλά ότι υπάρχει μία παρατεταμένη συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου επί του συγκεκριμένου θέματος και υπάρχει μία απόφαση, η οποία νομίζω ότι είναι προς τη θετική κατεύθυνση. Έχει εξουσιοδοτηθεί ο Περιφερειάρχης να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, με την οποία η Περιφέρεια έχει προγραμματική συμφωνία συνεργασίας και αποτελεί το σύμβουλο της Περιφέρειας σε θέματα περιβάλλοντος και υδροοικονομίας.

Επιπλέον, πάντα με την ίδια απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, θα ζητηθεί και η επιστημονική γνώση και γνώμη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και ιδιαίτερα της Σχολής Μεταλλειολόγων.

Τώρα, με βάση το έγγραφο που μας απέστειλε η Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού της Περιφέρειας, η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που κατετέθη έχει σοβαρά κενά και ελλείψεις.

Εντελώς ενδεικτικά σας αναφέρω αυτά τα οποία αντιμετωπίζονται:

Πρώτον, δεν περιλαμβάνεται η περιγραφή της τεχνικής εκμετάλλευσης, όπως ακριβώς απαιτείται από τον Κώδικα Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών.

Δεύτερον, δεν  υπάρχει σχέδιο διαχείρισης των εξορυκτικών αποβλήτων. Τρίτον, δεν υπάρχει υδρογεωλογική μελέτη, ώστε να εκτιμηθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εγκατάσταση και λειτουργία της συγκεκριμένης δράσης στα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα της περιοχής.

Τέταρτον, δεν υπάρχει μελέτη εκπομπής και διασποράς αερίων και σωματιδιακών ρύπων.

Επιπλέον, στη συγκεκριμένη μελέτη δεν έχει εξεταστεί αυτό που ορθά αναφέρατε, οι επιπτώσεις στην κυκλοφορία του ευρύτερου δικτύου από τη μεταφορά λιγνίτη με φορτηγά προς το Σταθμό της Μεγαλόπολης.

Επίσης, δεν γίνεται αναφορά στα απαιτούμενα συνοδά έργα, όπως είναι οι οδοί πρόσβασης, οι πηγές υδροληψίας κ.ο.κ..

Δεν γίνεται, επίσης, αναφορά για τον χώρο εγκατάστασης του εργοταξίου της μονάδας.

Ασφαλώς, όπως κι εσείς επίσης τονίσατε, δεν γίνεται αναφορά σχετικά με τη συμβατότητα των χρήσεων γης, όπως αυτές προβλέπονται από τα εγκεκριμένα χωροταξικά σχέδια της ευρύτερης περιοχής με την προτεινόμενη για εγκατάσταση επενδυτική δράση.

Τελειώνοντας την πρωτολογία μου, να σημειώσω ότι για μένα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το τι απάντησε η Δ.Ε.Η., όταν ζητήσαμε ενημέρωση για τη συγκεκριμένη επενδυτική πρωτοβουλία.

Η Δ.Ε.Η., λοιπόν, μας λέει: Πρώτον, δεν έχει απολύτως καμία επίσημη επαφή με κανέναν επενδυτή, άρα η Δ.Ε.Η. επισήμως αγνοεί απολύτως τη συγκεκριμένη δράση.

Δεύτερον, ο λιγνίτης του συγκεκριμένου λιγνιτωρυχείου είναι υψηλής θερμογόνου δύναμης και ως έχει είναι απολύτως ακατάλληλος για τα συγκεκριμένα καζάνια των μονάδων της Μεγαλόπολης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το μέγιστο σε πρόσμειξη της τάξης του 5%.

Τρίτον, ο λιγνίτης όπως είναι τώρα και το μείγμα το οποίο χρησιμοποιείται δεν χρειάζεται κάποιο ενισχυτικό καύσιμο σε μόνιμη βάση.

Τέταρτον, πιθανόν να μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ύλη του συγκεκριμένου λιγνιτωρυχείου ως ενισχυτικό καύσιμο λίγες ώρες κατά τη θερινή περίοδο, όμως μία τέτοια κατανάλωση δεν θα δικαιολογούσε τη διάνοιξη του λιγνιτωρυχείου.

Πέμπτο, η μοναδική χρησιμότητα, σύμφωνα με τη Δ.Ε.Η., του ανοίγματος ενός τέτοιου λιγνιτωρυχείου θα ήταν μόνο για να μεταφερθεί ο λιγνίτης στον ατμοηλεκτρικό σταθμό Μελίτης, δηλαδή στη Φλώρινα, και ο νοών νοείτω.

Στη δευτερολογία μου θα απαντήσω για το πώς αντιμετωπίζει το Υπουργείο τη συγκεκριμένη δράση.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε.

Κύριε Υπουργέ, χαίρομαι που από την τοποθέτησή σας και τις τεκμηριωμένες απαντήσεις που δίνετε ουσιαστικά πιστοποιούνται οι ενστάσεις από τους φορείς και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Πύλου-Νέστορος σχετικά με τις σοβαρές ελλείψεις και τα κενά που παρουσιάζει η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, καθώς επίσης και η έλλειψη εκτιμήσεων για τις συνέπειες και τα μέτρα αποκατάστασης στην περιοχή.

Στην πρόσφατη γραπτή απάντηση που μας δώσατε, κάνατε λόγο για παλιά δικαιώματα -με το Προεδρικό Διάταγμα του 1929- έρευνας και εκμετάλλευσης λιγνίτη στην περιοχή, των οποίων όμως ουδέποτε έγινε χρήση στο πρόσφατο παρελθόν, γιατί κανείς από τους επίδοξους επενδυτές δεν έλαβε άδεια προκειμένου να προχωρήσει σε μια τέτοια κατεύθυνση.

Επισημαίνετε, επίσης, ότι η “Couvra Holdings Limited” δεν κατέχει δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης λιγνίτη στη συγκεκριμένη περιοχή και προς την κατεύθυνση αυτή ήδη έχουν δει το φως της δημοσιότητας σχετικά δημοσιεύματα που για τη νομική διαμάχη  μεταξύ των κατόχων της φερόμενης επένδυσης.

Η Υπηρεσία σας αναφέρει –και το είπατε και εσείς τώρα στην τοποθέτησή σας- πως η αρμοδιότητα αξιολόγησης της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τελικής έγκρισης ανήκει στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας, Ιονίου, αφού η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων κατετέθη πριν από τις 13/1/2012. Αν είχε κατατεθεί μετά, η αρμοδιότητα θα ανήκε, με βάση το ν. 4014/2011, στο Υπουργείο σας.

Αν, όμως, η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν έχει συνταχθεί και δημοσιοποιηθεί σύννομα, τότε νομίζω ότι τίθεται θέμα και πρέπει να το δείτε. Γιατί, απ’ ό,τι φαίνεται, η μελέτη έχει πολύ μεγάλα και σοβαρά προβλήματα.

Εμείς πάντως –και θέλω να το ξεκαθαρίσω αυτό- είμαστε αποφασισμένοι να αποτρέψουμε τέτοιου είδους επενδυτικά σχέδια που επιβαρύνουν σοβαρά το περιβάλλον και περισσότερο βλάπτουν παρά βοηθούν στην ανάπτυξη μιας περιοχής, η στρατηγική της οποίας ήδη ανέφερα πριν πού βασίζεται.

Γι’ αυτό, περιμένω στη δευτερολογία σας την πολιτική σας τοποθέτηση, όπως είπατε, για το ζήτημα αυτό, που οφείλω να σας πω ότι έχει συνταράξει το τελευταίο διάστημα, όχι μόνο την περιοχή της Ανατολικής Πυλίας, αλλά και ολόκληρη τη Μεσσηνία.

Ευχαριστώ.

(Στο σημείο αυτό ο Βουλευτής κ. Δημήτριος Κουσελάς καταθέτει για τα Πρακτικά το προαναφερθέν έγγραφο, το οποίο βρίσκεται στο αρχείο του Τμήματος Γραμματείας της Διεύθυνσης Στενογραφίας και  Πρακτικών της Βουλής)

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ (Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Κύριε συνάδελφε, ξεκινώ με τη σημαντικότερη ίσως παρατήρηση. Σας δηλώνω ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής είναι εξαιρετικά επιφυλακτικό απέναντι στη συγκεκριμένη επένδυση.

Ο όρος που χρησιμοποιώ είναι ο ισχυρότερος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, δεδομένου ότι το Υπουργείο προς το παρόν δεν έχει καμία αρμοδιότητα να αξιολογήσει και να εκτιμήσει περιβαλλοντικά τη συγκεκριμένη δράση. Επαναλαμβάνω, όμως, ότι είμαστε εξαιρετικά επιφυλακτικοί.

Δεύτερη παρατήρηση. Πρέπει να σας πω ότι δημοσίως έχουμε δηλώσει και από το Βήμα της Βουλής ότι για τη δική μας πολιτική προσέγγιση της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου υπάρχει μία βασική προϋπόθεση. Αυτή η προϋπόθεση είναι η οποιαδήποτε επενδυτική δράση να γίνει αποδεκτή από θεσμικά όργανα της τοπικής κοινωνίας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση να γίνει αποδεκτή από το δημοτικό συμβούλιο.

Όταν, λοιπόν, οι Βουλευτές του Νομού και το Δημοτικό Συμβούλιο είναι απέναντι, αυτό για μας αποτελεί μία απόδειξη ότι η τοπική κοινωνία δεν το θέλει, άρα δεν ισχύει μία πολύ ουσιαστική στρατηγικής σημασίας προϋπόθεση, προκειμένου από την πλευρά της Κυβέρνησης να μπορούσε να γίνει πιθανόν αποδεκτή μία τέτοια επένδυση.

Τέλος, πρέπει να σας πω ότι η ελληνική Κυβέρνηση δεν έχει αποδεχθεί μέχρι τώρα το άνοιγμα κανενός νέου λιγνιτωρυχείου. Πιο συγκεκριμένα με βάση τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2008 και 2009, η ελληνική πολιτεία ήταν υποχρεωμένη να ανοίξει τρία καινούργια λιγνιτωρυχεία στη Βεγόρα, την Ελασσόνα και τη Δράμα.

Η ελληνική Κυβέρνηση, η ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής αποφάσισε να μην ανοίξει κανένα νέο λιγνιτωρυχείο και έναντι αυτού να εισηγηθεί τη λήψη άλλων ισοδύναμων μέτρων. Όταν, λοιπόν, σε μία δράση, που επιβάλλεται με απόφαση ευρωπαϊκού δικαστηρίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να ανοίξουμε λιγνιτωρυχεία και η Κυβέρνηση λέει όχι, τότε αντιλαμβάνεσθε ποια είναι η θέση της Κυβέρνησης στη συγκεκριμένη περίπτωση που συζητούμε.

Σας ευχαριστώ πολύ.