Εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ 08 ΑΠΡΙΛΙΟΥ   2009

ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ ΠΑΣΟΚ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΡΥΘΜΙΣΗ ΧΡΕΩΝ.

ΑΠΟ ΕΘΝΟΣ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΤΩΝ Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΘΝΟΣ ΥΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ.

Εφημερίδα ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ 10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ   2009

ΡΥΘΜΙΣΗ ΧΡΕΩΝ ΜΕ ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ.
Συνέντευξη Τύπου της Λούκα Κατσέλη, του Δ.Κουσελά κ.α.

Εφημερίδα ΦΩΝΗ   08 ΑΠΡΙΛΙΟΥ   2009

ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ ΠΑΣΟΚ

ΡΥΘΜΙΣΗ ΧΡΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΧΡΕΗ ΤΟΥΣ

Συνέντευξη τύπου

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν σήμερα η κ. Λούκα Κατσέλη πολιτική εκπρόσωπος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. για θέματα Οικονομίας, ο κ. Μιχάλης Χρυσοχοϊδης πολιτικός εκπρόσωπος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. για θέματα Ανάπτυξης και οι εισηγητές των αντίστοιχων Κ.Τ.Ε. κ. Δημήτρης Κουσελάς και κ . Απόστολος  Κατσιφάρας.

Στη συνέντευξη παρουσιάστηκε η Πρόταση νόμου του ΠΑΣΟΚ «Ρύθμιση χρεών και προϋποθέσεις απαλλαγής των υπερχρεωμένων καταναλωτών από τα χρέη τους»

Η υπερχρέωση των ελληνικών νοικοκυριών και η αδυναμία ικανοποίησης των δανειακών τους υποχρεώσεων, κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης, λαμβάνει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις.

Είναι γνωστό άλλωστε σε όλους ότι οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης των προηγούμενων χρόνων οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό και στην υψηλή ιδιωτική κατανάλωση. Η οποία με τη σειρά τροφοδοτούνταν από το «εύκολο και φθηνό» χρήμα των τραπεζών. Είναι επίσης κοινό μυστικό ότι μεγάλη μερίδα καταναλωτών ικανοποιούσε μέχρι πρότινος παλιότερες δανειακές υποχρεώσεις συνάπτοντας νέα δάνεια με τις τράπεζες.

Σήμερα λοιπόν που οι τράπεζες έχουν κλείσει τη στρόφιγγα του δανεισμού, με αποτέλεσμα το χρήμα να έχει γίνει εξαιρετικά δυσεύρετο, αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι το πρόβλημα της ρευστότητας και της υπερχρέωσης λαμβάνει πλέον εφιαλτικές διαστάσεις για πολλά ελληνικά νοικοκυριά.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ ο δείκτης χορηγήσεων δανείων σε
επιχειρήσεις και νοικοκυριά σημείωσε μεγάλη πτώση τον Φεβρουάριο. Ιδιαίτερα στα νοικοκυριά
ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης συρρικνώθηκε σε 10,3 από 11,8% τον προηγούμενο μήνα, ενώ
και ο ρυθμός αύξησης των στεγαστικών δανείων υποχώρησε σε μονοψήφιο ποσοστό έπειτα από
15 χρόνια.

Από το καλοκαίρι μέχρι σήμερα, το ποσοστό των καθυστερούμενων οφειλών προς τις τράπεζες
έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 15%.

Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας σημειώνει ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων αυξήθηκε πάρα πολύ στην Ελλάδα, από το 3,6% του συνόλου το 2007 στο 4,6% το 2008. Υψηλό θεωρείται επίσης ότι είναι στην Ιρλανδία, στο Βέλγιο (4%) και στην Εσθονία (7%). Μεγάλη ήταν και η αύξηση στην κατάσχεση κατοικιών το 2008 στην Ελλάδα, 17%.

Ενώ η χώρα μας εμφανίζει για το 2008 τη μεγαλύτερη αύξηση μη εξυπηρετούμενων καταναλωτικών δανείων, στο 6,9%, από 6% το 2007. Πρόβλημα καταγράφεται στη Λετονία, τη Λιθουανία (1,9%) και την Πορτογαλία (5%), καθρεφτίζοντας τις μεγάλες πιέσεις που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά στην πληρωμή των λογαριασμών τους.

Από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα μάλιστα έχουν σημειώσει κατακόρυφη άνοδο και οι καθυστερήσεις για διάστημα 30 και 60 ημερών σε πιστωτικές κάρτες. Μάλιστα υπάρχει περίπτωση τράπεζας που οι καθυστερήσεις της έφτασαν το 22%! Είναι χαρακτηριστικό ότι πλέον απορρίπτεται από τις τράπεζες το 65% των αιτήσεων για έκδοση νέων πιστωτικών καρτών. Ενώ και οι αιτήσεις δανειοληπτών προς τις τράπεζες που ζητούν ειδικούς διακανονισμούς και «πάγωμα» οφειλών επίσης έχει αυξηθεί κατακόρυφα.

Παραθέτω όλα αυτά τα στοιχεία προκειμένου να γίνει απολύτως αντιληπτό ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί από έθνος αποταμιευτών σε έθνος υπερχρεωμένων καταναλωτών. Μέρα με τη μέρα, όλο και περισσότεροι καταναλωτές οδηγούνται στην περιθωριοποίηση. Χωρίς επαρκή αγοραστική δύναμη και δυνατότητα απεγκλωβισμού από την υπερχρέωση, δεν είναι σε θέση να σχεδιάσουν τη συμμετοχής τους στην οικονομική και κοινωνική ζωή.

Η υπερχρέωση αναδεικνύεται πλέον ως ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα που έχουμε καθήκον να αντιμετωπίσουμε.

Απέναντι βέβαια στα οξυμένα προβλήματα των καταναλωτών, η κυβέρνηση μένει απλός θεατής. Αρκείται να απευθύνει ευχές και εκκλήσεις στις τράπεζες να ρίξουν τα επιτόκια, να ενισχύσουν τη χορήγηση ρευστότητας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, να αποσύρουν τις έκνομες πρακτικές και συμπεριφορές. Όταν όμως τα προβλήματα είναι σε τέτοιο βαθμό οξυμένα, εκκλήσεις και ευχολόγια που δεν συνοδεύονται από καμία πολιτική προστασίας των δανειοληπτών και των υπερχρεωμένων καταναλωτών, ισοδυναμούν με αποχή και απροθυμία ενασχόλησης με τα προβλήματα και φυσικά αντανακλούν το τεράστιο έλλειμμα εποπτείας της τραπεζικής αγοράς.

Το ΠΑΣΟΚ μετά τα δύο σχέδια νόμου για την προστασία των δανειοληπτών και την πρόληψη και αντιμετώπιση της υπερχρέωσης, έρχεται σήμερα να καλύψει ακόμη ένα κενό στην ελληνική νομοθεσία προστασίας του καταναλωτή.

Η νομοθετική πρωτοβουλία που αναλαμβάνουμε για τη ρύθμιση χρεών των καταναλωτών και τη δυνατότητα απαλλαγής από αυτά, ουσιαστικά ολοκληρώνει και εκσυγχρονίζει το ελληνικό δίκαιο προστασίας των καταναλωτών, και ιδιαίτερα της πιο ευάλωτης ομάδας, των υπερχρεωμένων δανειοληπτών.

Με την εισαγωγή του νέου αυτού θεσμού ρύθμισης των χρεών, δίνουμε διέξοδο και προοπτική σε χιλιάδες υπερχρεωμένους καταναλωτές, αναγνωρίζοντας τους το θεμελιώδες δικαίωμα να μπορούν να πραγματοποιήσουν ένα νέο οικονομικό ξεκίνημα στη ζωή τους.

Φυσικά δεν ανακαλύπτουμε εκ νέου τον τροχό. Πρόκειται για ένα θεσμό που συναντάμε στο νομικό οπλοστάσιο των περισσότερων χωρών εδώ και πολλά χρόνια. Από τις ΗΠΑ που ήδη από τη δεκαετία του 70 φρόντισαν να ενσωματώσουν στο Δίκαιο τους τέτοιες ρυθμίσεις, μέχρι τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που στη δεκαετία του 90 προχώρησαν και αυτές σε αντίστοιχες νομοθετικές πρωτοβουλίες, η ρύθμιση χρεών των καταναλωτών αποτελεί μια εκ των ων ουκ άνευ πραγματικότητα για όλο το δυτικό κόσμο.

Εδώ βέβαια, στη χώρα μας, έχουμε μια κυβέρνηση που ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με την ενίσχυση των τραπεζών (βλ. πακέτο 28 δις), χωρίς καμία ουσιαστική μέριμνα και εγγύηση για τα θύματα του υπέρμετρου δανεισμού.

Γι αυτό και το ΠΑΣΟΚ εισηγείται σήμερα και θέτει σε δημόσια ανοιχτή διαβούλευση το θεσμό της ρύθμισης χρεών των υπερχρεωμένων καταναλωτών και τις απαλλαγής από αυτά κάτω από συγκεκριμένες και αυστηρές βεβαίως προϋποθέσεις.

Δίνουμε έτσι τη δυνατότητα στους πολίτες εκείνους που έχουν αποδεδειγμένη και μόνιμη αδυναμία να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους, το δικαίωμα να τα ρυθμίσουν, και αφού με βάση τις δυνατότητες που τους προσφέρει το εισόδημα τους, ικανοποιήσουν για μια χρονική περίοδο ένα μέρος των οφειλών αυτών, να απαλλαγούν από τα χρέη τους, ώστε να είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή τους.

Έχουμε υποχρέωση ως Πολιτεία, ως κοινωνικό κράτος, να μην εγκαταλείψουμε αυτούς τους πολίτες σε μια χωρίς διέξοδο και προοπτική κατάσταση. Από την οποία εν τέλει και οι ίδιες οι τράπεζες δεν μπορούν να αναμένουν κανένα σημαντικό κέρδος.

Η πρόταση αυτή συμπληρώνει και ολοκληρώνει και προηγούμενες προτάσεις μας γύρω από τον υπεύθυνο δανεισμό των τραπεζών προς τους καταναλωτές. Και κινούνται έτσι συνολικά προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος στη χώρα μας, ώστε να μπει ένας φραγμός στο φαινόμενο της υπερχρέωσης που λαμβάνει πλέον διαστάσεις κοινωνικής μάστιγας. Μιας μάστιγας για την οποία σημαντικό μερίδιο ευθύνης φέρουν και οι τράπεζες αλλά και το έλλειμμα εποπτείας και προστασίας των καταναλωτών από την κυβέρνηση.

Τι σημαίνει πρακτικά ρύθμιση χρεών;

Δίνουμε τη δυνατότητα σε όσους καταναλωτές έχουν διαπιστωμένη και μόνιμη αδυναμία να αποπληρώσουν τα δάνεια τους, να απαλλαγούν από τα χρέη τους, εξοφλώντας με βάση το εισόδημα από την εργασία τους ένα μέρος των χρεών που καθορίζεται από το Δικαστήριο και δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το 10% των οφειλών. Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι να μην υφίστανται περιουσιακά στοιχεία και να μην επαρκούν τα τρέχοντα εισοδήματα του καταναλωτή για την ικανοποίηση των δανειακών υποχρεώσεων. Ο οφειλέτης αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταθέτει κάθε μήνα για τρία έως πέντε έτη μέρος του εισοδήματος του στους πιστωτές. Αν δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις του δεν επέρχεται απαλλαγή από τα χρέη.

Ρύθμιση χρεών σημαίνει πτώχευση;

Η διαδικασία αυτή διαφέρει ριζικά από την πτώχευση των εμπόρων, όσον αφορά" τον επιδιωκόμενο σκοπό. Ενώ στην τελευταία προτάσσεται η ικανοποίηση των πιστωτών, στην απαλλαγή του καταναλωτή από τα χρέη του στόχος είναι η επανένταξη του στην οικονομική και κοινωνική ζωή με την επανάκτηση της οικονομικής ελευθερίας που συνεπάγεται η εξάλειψη των χρεών που αδυνατεί να αποπληρώσει.

Σε ποιες άλλες χώρες εφαρμόζονται αντίστοιχες ρυθμίσεις;

Με αφετηρία το παράδειγμα των ΗΠΑ (13° κεφάλαιο της Βαπκτνιρίογ Κείοπη Αεί, 1978), που διαθέτουν ήδη εδώ και 30 χρόνια ρυθμίσεις για την απαλλαγή των υπερχρεωμένων ιδιωτών από τα χρέη τους, όταν αυτοί αδυνατούν να ανταποκριθούν σε αυτά, και άλλες χώρες την τελευταία 15ετία έχουν υιοθετήσει αντίστοιχες ρυθμίσεις. Για παράδειγμα ο γερμανικός πτωχευτικός νόμος του Οκτωβρίου 1994, που ισχύει από την 01.01.1999 (άρθρα 304 - 314), ο σουηδικός νόμος για τη ρύθμιση χρεών (1992), ο ολλανδικός νόμος για τη ρύθμιση χρεών ιδιωτών (1998), ο φινλανδικός νόμος (1993), ο αυστριακός νόμος (1994), ο γαλλικός νόμος (1992), καθώς επίσης οι πρόσφατοι νόμοι στο Βέλγιο (2006) και την Ιταλία (2008).

Ποιους αφορά η ρύθμιση χρεών και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί ένας δανειολήπτης να τη διεκδικήσει ρύθμιση και απαλλαγή από χρέη;

Απευθύνεται αποκλειστικά σε φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν ή έχουν ελάχιστη μόνο ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα. Η απαλλαγή προϋποθέτει την υποβολή ειλικρινών στοιχείων για τα εισοδήματα του οφειλέτη, καθώς διαφορετικά μπορεί να προσβληθεί το κύρος της.

Ποιος είναι ο σκοπός της ρύθμισης;

Σκοπός της είναι να αποκλείσει οποιαδήποτε δυνατότητα ατομικής ή συλλογικής εκτέλεσης στη μελλοντική περιουσία του καταναλωτή για παλαιότερης της ρύθμισης χρεών οφειλές.

Τι κίνητρα έχουν τα πιστωτικά ιδρύματα να αποδεχτούν τη ρύθμιση χρεών;

Και τα δύο μέρη έχουν σημαντικά κίνητρα να έρθουν σε μια μεταξύ τους συμφωνία. Ιδιαίτερα οι πιστωτές και τα πιστωτικά ιδρύματα γνωρίζουν ότι είναι προτιμότερο να επέλθει μια ρύθμιση χρεών που θα διασφαλίζει και με τη δική τους σύμφωνη γνώμη ένα εύλογο ποσό εξόφλησης της οφειλής σύμφωνα πάντα με τις οικονομικές δυνατότητες των δανειοληπτών, από το να προκύψει απαλλαγή από χρέη χωρίς τη δική τους συμμετοχή.

Με ποια διαδικασία προκύπτει η απαλλαγή του δανειολήπτη;

Η απαλλαγή του υπερχρεωμένου καταναλωτή επιδιώκεται σε 3 στάδια. Στο πρώτο στάδιο επιδιώκεται η εξωδικαστική επίλυση της διαφοράς στη βάση ενός πλάνου εξυγίανσης των χρεών. Στο δεύτερο στάδιο, και εφόσον δεν ευοδωθεί το πρώτο, ο οφειλέτης δικαιούται να υποβάλει αίτηση για έναρξη της διαδικασίας απαλλαγής από τα χρέη, με σκοπό να επιδιωχθεί δικαστικώς η συναινετική αποδοχή του. Αν δεν αντικρούσουν το σχέδιο οι πιστωτές εντός ορισμένης προθεσμίας λογίζεται ότι το αποδέχθηκαν. Στο τρίτο στάδιο, σε περίπτωση που δεν προκύψει συναινετική αποδοχή κατά την προηγούμενη φάση, ξεκινά πλέον η δικαστική διαδικασία ρύθμισης των χρεών και ελέγχεται αυτεπαγγέλτως αν πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις για την αιτούμενη απαλλαγή.

Τι συνεπάγεται για τη λειτουργία των πιστωτικών ιδρυμάτων μια τέτοια ρύθμιση;

Τα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει ασφαλώς να αναπτύξουν κριτήρια με βάση τα οποία θα αξιολογούν ορθολογικότερα την πιστοληπτική ικανότητα των υποψήφιων δανειοληπτών. Επιπλέον θα πρέπει να δημιουργήσουν εσωτερικούς μηχανισμούς αξιολόγησης για την αποδοχή ή μη των σχεδίων απαλλαγής από τα χρέη. Ένα σημαντικό παράπλευρο όφελος της ρύθμισης είναι ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας κουλτούρας διαβούλευσης, διαπραγμάτευσης και ρύθμισης των χρεών, που στη σημερινή πρακτική είναι ανύπαρκτη, καθώς δίνει τη δυνατότητα στους πιστωτές να πληροφορούνται τη συνολική οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, τους κινδύνους και τις αδυναμίες εξυπηρέτησης χρεών, και να υιοθετήσουν ενόψει της πιθανής απαλλαγής από τα χρέη ηπιότερες και ρεαλιστικότερες προσδοκίες.

Πως προστατεύεται η μελλοντική φερεγγυότητα του δανειολήπτη που έχει προχωρήσει σε μια τέτοια διαδικασία απέναντι στα πιστωτικά ιδρύματα;

Η ρύθμιση χρεών δεν ισοδυναμεί με πτώχευση. Πρόκειται για μια νομική ασπίδα που στόχο έχει την προστασία των καταναλωτών, όχι την διακινδύνευση της φερεγγυότητας τους. Για το σκοπό αυτό η ρύθμιση και η απαλλαγή από χρέη δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο επεξεργασίας δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς από πιστωτικά ιδρύματα ή τρίτους για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών και πέντε ετών αντίστοιχα.