Η «Συνθήκη για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης», την κύρωση της οποίας συζητάμε σήμερα, είναι ένας σταθμός στην πορεία πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης και στην εξέλιξη των ευρωπαϊκών θεσμών. Πρέπει όμως να αποτελέσει μια αφετηρία για την ενίσχυση και επέκταση των κοινωνικών κατακτήσεων.

Ανεξάρτητα αν το λέμε Σύνταγμα, Ευρωσύνταγμα ή Συνθήκη, το κείμενο που συζητάμε έχει διττή φύση:

Έχουμε να κάνουμε δηλαδή με ένα υπερεθνικό Σύνταγμα, που σηματοδοτεί τη βούληση να μεταβούμε από μια οικονομικά σε μια πολιτικά ενωμένη Ευρώπη, χωρίς αυτό να υποκαθιστά τα εθνικά μας Συντάγματα.

Με τη νέα Συνταγματική Συνθήκη καθιερώνονται, μεταξύ άλλων:

- η ενιαία νομική προσωπικότητα της Ε.Ε , η απλούστευση θεσμών και διαδικασιών λειτουργίας της.

- η διπλή νομιμοποίηση της Ε.Ε. ως έκφραση της βούλησης όχι μόνο των κρατών που την απαρτίζουν, αλλά και των πολιτών τους. Γι’ αυτό, η νομοθετική λειτουργία της Ε.Ε ασκείται πλέον με συναπόφαση Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

- ενισχύεται η ευρωπαϊκή δημοκρατία, επιβεβαιώνεται η αρχή της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, ανοίγει ο δρόμος για την ανάληψη νομοθετικών πρωτοβουλιών από τους πολίτες, για τη λειτουργία της συμμετοχικής δημοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Είναι γεγονός πως η Συνταγματική Συνθήκη δεν ενσαρκώνει πλήρως τις προσδοκίες και τα οράματα όλων μας.

Απέχει αρκετά από κάτι τέτοιο, ειδικά στα κοινωνικά θέματα, που τοσο μας απασχολούν.

Θα ήθελα λ.χ. να υπήρχαν

• σαφέστεροι στόχοι και δεσμεύσεις για την απασχόληση, την πραγματική σύγκλιση, την κοινωνική προστασία, όπως ισχύει για τα θέματα της οικονομικής σύγκλισης και του ανταγωνισμού.

• αναφορά στις διεθνείς συμβάσεις εργασίας ως ελάχιστων στάνταρντ στους ευρωπαϊκούς όρους εργασίας,

• απαγόρευση του κοινωνικού dumping, στο εσωτερικό της Ε.Ε. και στις σχέσεις της με τρίτες χώρες,

• περισσότερες αναφορές στην ποιοτική ανταγωνιστικότητα.

• Μεγαλύτερη στήριξη στην περιφερειακή ανάπτυξη.

Δεν παραβλέπω, όμως, ότι το τελικό κείμενο είναι αποτέλεσμα μακρόχρονων και επίπονων διαπραγματεύσεων και εν τέλει συμβιβασμών μεταξύ σαφώς αντικρουόμενων συμφερόντων, ώστε να υπάρξει ομοφωνία.

Ολοι θα θέλαμε μια ακόμα καλύτερη Συνθήκη, ένα πληρέστερο Ευρωσύνταγμα.

‘Ομως καμιά από τις υπάρχουσες Συνθήκες δεν προστατεύει καλύτερα τις κοινωνικές κατακτήσεις των εργαζομένων και των πολιτών της Ευρώπης, από το κείμενο που εδω συζητάμε.

Η Συνταγματική Συνθήκη περιέχει σημαντικές καινοτομίες, μεταξύ των οποίων:

Μεταξύ άλλων, υποστηρίξαμε μαζί με τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές και πετύχαμε:

α) Να συμπεριληφθεί ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στη Συνταγματική Συνθήκη, όπου κατοχυρώνονται και τα κοινωνικά δικαιώματα. Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη καινοτομία της.

(Ο Χάρτης αποτελεί το πληρέστερο κείμενο προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών διεθνώς).

β) Την εισαγωγή της Κοινωνικής Ρήτρας. Με βάση τη ρήτρα αυτή, η Ένωση υποχρεώνεται, μεταξύ άλλων, να λαμβάνει υπόψη της και να ικανοποιεί τις ανάγκη επίτευξης υψηλού επίπεδου απασχόλησης, εγγύησης επαρκούς κοινωνικής προστασίας, καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού και προώθησης ενός υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης, κατάρτισης και δημόσιας υγείας. Πρόκειται για μια νέα “οριζόντια” διάταξη, που ενισχύει τον κοινωνικό χαρακτήρα της Ένωσης.

γ) Την πλήρη απασχόληση, ως ρητό στόχο της ‘Ενωσης καθώς και την κατοχύρωση της ισότητας ανδρών - γυναικών ως θεμελιώδη αξία της. Επίσης, ρητά αναφέρεται στους στόχους η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών.

• της Βουλής, σε όλο το διάστημα της τελικής διαπραγμάτευσης,

• των πολιτών, για τη σημασία και το περιεχόμενο της Συνταγματικής Συνθήκης.

Αντί του αναγκαίου ευρύτατου δημόσιου διαλόγου, για ένα κορυφαίο για το μέλλον της ‘Ενωσης και των λαών της ζήτημα, η Κυβέρνηση έστειλε στο «παρά πέντε» κάποια «Ευρωλεωφορεία» για να «ενημερώσουν», με συνοπτικές διαδικασίες, τους πολίτες της Περιφέρειας.

Το ΠΑΣΟΚ, πιστό στις αρχές της συμμετοχικής δημοκρατίας και παρ’ ότι εξαρχής στηρίζει τη Συνταγματική Συνθήκη, πρότεινε να γίνει δημοψήφισμα για την κύρωσή της, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στο λαό μας να ενημερωθεί, να κρίνει και να εκφραστεί άμεσα πάνω στα μεγάλα θέματα που τίθενται, ακούγοντας, μέσα από ευρύτατο διάλογο, όλες τις απόψεις.

Η Κυβέρνηση αρνείται, δημιουργώντας συν τοις άλλοις την αίσθηση ότι η κύρωση της Συνταγματικής Συνθήκης είναι ένα οποιοδήποτε σ/ν, που θα το συζητήσουμε και θα το κρίνουμε, με συνοπτικές κατ’ ανάγκη διαδικασίες, στο Κοινοβούλιο, αφήνοντας απέξω τους πολίτες της χώρας, τις ανησυχίες και τις προσδοκίες τους.

‘Ετσι δεν υπηρετούνται ούτε οι αξίες, ούτε οι σκοποί της Ευρώπης στην οποία προσβλέπουμε.

Γι’ αυτή την Ευρώπη, η νέα Συνθήκη για το Ευρωσύνταγμα, βάζει σοβαρές υποθήκες.

Στο χέρι μας είναι, και όσων συμφωνούν αλλά και όσων έχουν επιφυλάξεις ή ακόμα διαφωνούν με τη Συνταγματική Συνθήκη, να εργαστούμε ώστε οι αξίες, οι στόχοι και τα δικαιώματα που θεσπίζονται να μη μείνουν στα λόγια αλλά, αντίθετα, να ανοίξουν δρόμους:

• για την κατοχύρωση και την αναβάθμιση των ευρωπαϊκών δημοκρατικών αξιών και του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου στην πράξη.

• για βιώσιμη ανάπτυξη με πραγματική σύγκλιση, ποιοτική ανταγωνιστικότητα, κοινωνικά υπεύθυνες επιχειρήσεις και υγιή ανταγωνισμό, σε μια κοινωνικά ελεγχόμενη αγορά, με ασφάλεια και προοπτική στην απασχόληση.