ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 
του Προέδρου της Ο.Τ.Ο.Ε. ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΥΣΕΛΑ
στο περιοδικό «ΕΛΙΑ & ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ»

Αθήνα, 1 Νοεμβρίου 2000

Το λάδι και οι ελιές, αυτά τα τόσο σημαντικά «εθνικά προϊόντα» μας βρίσκονται καθηλωμένα από μια σειρά προβλημάτων και οι διαφαινόμενες εξελίξεις είναι εξαιρετικά ανησυχητικές. Για περιοχές, όπως π.χ. η Μεσσηνία, από την οποία κατάγεστε και κυριολεκτικά ζουν από το λάδι, οι επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες θα είναι δραματικές. Ένα πρώτο ερώτημα είναι, τι φταίει γι’ αυτή την κατάσταση.

 Είναι γεγονός, ότι τα τελευταία χρόνια οι τιμές του λαδιού είναι καθηλωμένες σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό έχει καταλυτικές επιπτώσεις στο εισόδημα των αγροτών, ιδιαίτερα εκείνων που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα μόνο από το λάδι. Η Μεσσηνία πλήττεται ιδιαίτερα από αυτήν την κατάσταση γιατί ο κυρίαρχος όγκος της αγροτικής της παραγωγής είναι το λάδι. Οι αιτίες κατά τη γνώμη μου είναι πολλές. Θα προσπαθήσω συνοπτικά και κωδικοποιημένα να τις εκθέσω :

Γνωρίζετε, ότι οι τιμές έχουν πάψει να αποφασίζονται διοικητικά. Δεν υπάρχουν πλέον τιμές ασφαλείας, αυτές προσδιορίζονται με βάση την προσφορά και τη ζήτηση σε μια ενοποιημένη αγορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό σημαίνει, ότι οι κυβερνήσεις δεν έχουν δικαίωμα να παρέμβουν στον μηχανισμό διαμόρφωσής τους και να τις επηρεάσουν στην μια ή στην άλλη κατεύθυνση.

Το τελευταίο χρονικό διάστημα λοιπόν σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουμε μια σημαντική αύξηση της παραγωγής, που όμως δεν συνοδεύεται από αντίστοιχους ρυθμούς αύξησης της κατανάλωσης του ελαιόλαδου. Οι ρυθμοί αύξησης της κατανάλωσης είναι πολύ μικροί και ταυτόχρονα η μεγέθυνση των ευρωπαϊκών εξαγορών προς τρίτες χώρες (π.χ. ΗΠΑ) πολύ χαμηλή. Υπάρχει λοιπόν πρόβλημα διάθεσης της ευρωπαϊκής παραγωγής, που συνεχώς θα διευρύνεται και αυτό είναι ένα πρώτο μεγάλο ζήτημα.

Η δεύτερη αιτία είναι, ότι δεν έχουμε καταφέρει σε ό,τι αφορά τη χώρα μας , αλλά ειδικότερα τη Μεσσηνία, να αξιοποιήσουμε το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα που έχουμε έναντι άλλων

 Αυτό είναι η εξαιρετική ποιότητα του Μεσσηνιακού ελαιολάδου. Το Μεσσηνιακό λάδι είναι χωρίς υπερβολές το καλύτερο λάδι στον κόσμο. Όμως με ελάχιστες εξαιρέσεις εξακολουθεί να διατίθεται στο εμπόριο σε «χύμα» κατάσταση. Χάνει, έτσι, το συγκριτικό του πλεονέκτημα γιατί είναι ανώνυμο, δεν έχει ταυτότητα, μετατρέπεται σε ένα κοινό λάδι, όπως τα τόσα άλλα που κυκλοφορούν και το αποτέλεσμα είναι, ότι η τιμή του δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί από τις τιμές, που σε γενικό επίπεδο διαμορφώνονται.

Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι ο ανταγωνισμός, που δέχεται το ελαιόλαδο από τα διάφορα λίπη και σπορέλαια και γενικά τα υποκατάστατα του λαδιού, που κυκλοφορούν διεθνώς.

Ο ανταγωνισμός αυτός είναι οξύτατος, γιατί τα περιορισμένα εισοδήματα των καταναλωτών και η άγνοιά τους για την ωφελιμότητα χρησιμοποίησης του ελαιόλαδου τους κάνει να στρέφονται σε υποκατάστατα του λαδιού.

Τέλος, θέλω να προσθέσω ένα ακόμη παράγοντα, που είναι πολύ σημαντικός. Είναι ο χαμηλός βαθμός οργάνωσης, που υπάρχει στη χώρα μας και ιδιαίτερα στη Μεσσηνία και από την άλλη το υψηλό κόστος (καλλιεργητικό και κόστος συγκομιδής σε σύγκριση με άλλες χώρες).

Βουνό λοιπόν τα προβλήματα. Πιστεύετε, ότι υπάρχει διέξοδος ; υπάρχει προοπτική ; τι μπορούμε και τι πρέπει να κάνουμε ;

Είναι γεγονός, ότι με βάση την υφιστάμενη κατάσταση το μέλλον διαγράφεται δύσκολο. Όμως δεν μπορεί να περιμένουμε απαθείς τα χειρότερα. Χρειάζεται ενεργοποίηση και δράση σε όλα τα επίπεδα. Όλοι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

        -  Η κυβέρνηση μέσα από την διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής για το λάδι. Μιας στρατηγικής, που να αφορά τόσο τις
           παρεμβάσεις της σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, όσο και στο εσωτερικό της χώρας μας. Το Υπουργείο Γεωργίας σίγουρα
           δεν είναι ούτε παραγωγός, ούτε μεταποιητής, ούτε έμπορος. Πρέπει όμως να επεξεργαστεί και να διεκδικήσει τις θέσεις της
           χώρας μας στην Ε.Ε., να προχωρήσει στο άνοιγμα δρόμων μέσα από διακρατικές συμφωνίες για βελτίωση των εξαγωγών σε
           τρίτες χώρες.

Πρέπει να εξετάσει, εάν το θεσμικό πλαίσιο, που υπάρχει στο εσωτερικό της χώρας, είναι επαρκές και εάν λειτουργεί σωστά. Δε φτάνει μόνο να φτιάξεις ένα νόμο. Πρέπει να ελέγξεις και τη λειτουργία του. Σωστός ο θεσμός των διεπαγγελματικών οργανώσεων. Πρέπει όμως να λειτουργήσει.

Το Υπουργείο επίσης πρέπει, πέραν της εξασφάλισης των επιδοτήσεων, που έφερε επιτυχώς σε πέρας μέσω της ευρωπαϊκής ένωσης, να φροντίσει, ώστε αυτές να καταβάλλονται έγκαιρα και να σταματήσουν αυτοί που δεν ευθύνονται, να πληρώνουν για τα λεγόμενα «πανωγραψίματα»

Η έγκαιρη τουλάχιστον στις αρχές του Νοέμβρη καταβολή των επιδοτήσεων θα παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση καλύτερης τιμής για το λάδι.

       -  Χρειάζεται  όμως χάραξη στρατηγικής και στο επίπεδο του Νομού. Είναι ανάγκη τα θεσμοθετημένα όργανα να αναλάβουν τις
          ευθύνες τους.

       -  Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να εξαντλεί την παρέμβασή της σε κοινότυπες διαπιστώσεις και προτάσεις, που δεν
          συνοδεύονται από δράσεις. Πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες. Πρωτοβουλίες, που να αφορούν στην ενημέρωση, στον
          συντονισμό και στην συνεργασία όλων των ενδιαφερομένων φορέων

• Η καλύτερη οργάνωση στο νομό μας

• Η τυποποίηση του Μεσσηνιακού ελαιολάδου

• Η απόκτηση ονομασίας προέλευσης για το Μεσσηνιακό λάδι στο σύνολό του

• Η ανεύρεση νέων αγορών στο εξωτερικό

• Η έγκαιρη πληροφόρηση και ενημέρωση των αγροτών

• Η συστηματική και οργανωμένη διαφήμιση των εναλλακτικών χρήσεων του ελαιόλαδου,

και πολλά άλλα είναι ζητήματα, που πρέπει να απασχολήσουν σοβαρά το Νομαρχιακό Συμβούλιο καθώς και το Συμβούλιο Αγροτικής Πολιτικής (Σ.Α.Π.) του Νομού.

Τέλος, κρίσιμο και αποφασιστικό ρόλο πρέπει να παίξουν και οι συνεταιριστικές οργανώσεις. Το συνεταιριστικό κίνημα πρέπει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. Πρέπει να φύγει από τη λογική της παραταξιοποίηση, της διεκπεραίωσης της επιλεκτικής εξυπηρέτησης ορισμένων. Πρέπει να σταθεί δίπλα στον αγρότη, που αισθάνεται και είναι μόνος και εγκαταλειμμένος.. Πρέπει να κάνει μια μεγάλη υπέρβαση και να παίξει το ρόλο του.

Έχει τεράστιες ευθύνες η ηγεσία του εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.

Η ποιότητα και η αξία του Μεσσηνιακού ιδιαίτερα ελαιόλαδου χάνονται με το να φεύγει χύμα στην Ιταλία. Το πρόβλημα εντοπίζεται και καυτηριάζεται εδώ και 20 χρόνια, όμως λύση δεν διαφαίνεται.

Η γνώμη μου είναι ότι κάτω από τις συνθήκες που διαμορφώνονται και στις οποίες ήδη αναφερθήκαμε εάν θέλουμε λύσεις και προοπτικές πρέπει να δώσουμε τη μάχη της ποιότητας. Ποιότητα που βέβαια πρέπει να διασφαλιστεί μέσα από :

-    Κατάλληλες μεθόδους καλλιέργειας και παραγωγής του λαδιού, που θα του επιτρέπει την διατήρηση υψηλής και σταθερής ποιότητας

-    Την απόκτηση ονομασίας προέλευσης για το Μεσσηνιακό λάδι

-     Τη δημιουργία φορέα για την τυποποίηση, διαφήμιση και διακίνηση του Μεσσηνιακού ελαιόλαδου. Αυτά είναι 
     ζητήματα που, όπως είπατε και εσείς, συζητούνται πολλές φορές σε ημερίδες, σε εκδηλώσεις, σε προεκλογικές
     συγκεντρώσεις, σε καφενεία, αλλά η κατάσταση παραμένει η ίδια. Αυτό συμβαίνει, γιατί κανένας από τους αρμόδιους
     δεν πήρε την ευθύνη και την πρωτοβουλία να κάνει ένα βήμα μπροστά. Να συντονίσει τους φορείς και να οργανωθεί
     συνολικά και στο επίπεδο του νομού η κατάσταση.

Προσωπικά είμαι διατεθειμένος να συμβάλλω με όλες μου τις δυνάμεις σ’ αυτή την κατεύθυνση. Αν και δεν έχω τις θεσμικές ιδιότητες, που θα διευκόλυναν την υλοποίηση τέτοιων στόχων, θα αναλάβω πρωτοβουλίες και θα επιδιώξω στο μέτρο των δυνατοτήτων μου η υπόθεση του λαδιού να βρει το δρόμο που της αξίζει σε όφελος του τόπου και των καλλιεργητών του.